Theo thông tin từ Vụ Thanh toán – Ngân hàng Nhà nước, từ đầu năm đến nay, thông qua hệ thống SIMO đã phát hiện 592.000 bản ghi tài khoản thanh toán và ví điện tử có dấu hiệu nghi ngờ gian lận, lừa đảo. Qua đó, cơ quan chức năng đã kịp thời cảnh báo khách hàng, ngăn chặn hàng trăm nghìn lượt giao dịch rủi ro, bảo vệ hơn 2.570 tỷ đồng cho người sử dụng dịch vụ tài chính.
Trong khi đó, số liệu của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 – Bộ Công an) cho thấy, chỉ trong 8 tháng đầu năm 2025, cả nước ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, với tổng thiệt hại ước tính trên 1.660 tỷ đồng. Đáng chú ý, phần lớn các vụ việc có liên quan trực tiếp đến giao dịch tài chính và các ứng dụng ngân hàng số.
Trước thực tiễn trên, Tạp chí An ninh mạng Việt Nam, dưới sự chỉ đạo của Chi hội Phía Nam – Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, đã tổ chức Hội thảo “Báo chí với công tác nhận diện và phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số” tại TP.HCM. Hội thảo là diễn đàn để các cơ quan quản lý, tổ chức tín dụng, chuyên gia an ninh mạng và cơ quan báo chí cùng trao đổi, nhận diện các rủi ro và đề xuất giải pháp bảo đảm an toàn cho người dùng trong môi trường tài chính số.
Phát biểu khai mạc, Thiếu tướng Lê Minh Mạnh – Chi hội trưởng Chi hội Phía Nam, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia nhấn mạnh, chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng là xu thế tất yếu, song cũng đặt ra nhiều thách thức mới về an ninh, an toàn thông tin khi tội phạm lừa đảo ngày càng gia tăng cả về quy mô và mức độ tinh vi.
Thiếu tướng Lê Minh Mạnh cho rằng, tội phạm công nghệ cao hiện nay không chủ yếu tấn công vào hệ thống lõi của ngân hàng, mà tập trung khai thác yếu tố con người, từ sự thiếu cảnh giác của khách hàng đến những hạn chế trong nhận thức về an toàn thông tin. Lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số vì vậy không còn là hiện tượng đơn lẻ, mà đã trở thành thách thức an ninh phi truyền thống, tác động trực tiếp đến an ninh tài chính và trật tự xã hội.
Theo Thiếu tướng Lê Minh Mạnh, báo chí giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác phòng, chống lừa đảo, không chỉ phản ánh các vụ việc sau khi xảy ra, mà còn tham gia cảnh báo sớm, định hướng nhận thức và phổ biến kỹ năng an toàn số cho người dân. Mỗi thông tin chính xác, kịp thời sẽ góp phần hình thành “lá chắn nhận thức”, giúp người dân không trở thành “mắt xích yếu” trên không gian mạng.
Tại hội thảo, các đại biểu đã chỉ ra nhiều hình thức lừa đảo phổ biến hiện nay như giả mạo website, ứng dụng ngân hàng (phishing), tin nhắn giả mạo thương hiệu (smishing), gọi điện giả danh ngân hàng hoặc cơ quan chức năng (vishing), cài cắm mã độc trên thiết bị di động, cũng như các thủ đoạn mới lợi dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ deepfake.
Đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam – Khu vực II cho biết, bảo đảm an toàn hệ thống và quyền lợi hợp pháp của người sử dụng dịch vụ tài chính là yêu cầu xuyên suốt trong quá trình chuyển đổi số. Ngân hàng Nhà nước đã và đang hoàn thiện khung pháp lý, tiêu chuẩn kỹ thuật, đồng thời yêu cầu các tổ chức tín dụng tăng cường biện pháp phòng, chống gian lận, lừa đảo trong giao dịch điện tử.
Các chuyên gia thống nhất, phòng, chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số cần được triển khai đồng bộ trên ba trụ cột công nghệ – quy trình – con người, trong đó báo chí – truyền thông là kênh kết nối quan trọng, góp phần nâng cao nhận thức xã hội và thúc đẩy sự phối hợp giữa các bên liên quan trong bảo đảm an toàn cho hoạt động ngân hàng số.
